QUY ĐỊNH VỀ
KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ
TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH
1. Khởi tố vụ án hình sự dựa trên những căn cứ nào?
2. Không khởi tố vụ án hình sự dựa trên những căn cứ nào?
3. Người nào có thẩm quyền khởi tố vụ án hình sự?
4. Quyết định khởi tố vụ án hình sự được quy định như thế nào?
5. Thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự.
6. Quyết định không khởi tố vụ án hình sự, quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố vụ án hình sự.
Khởi tố vụ án hình sự (ảnh minh họa)
Khởi tố vụ án hình sự là giai đoạn đầu tiên trong tố tụng hình sự mà trong đó cơ quan có thẩm quyền tiến hành việc xác định các dấu hiệu phạm tội dựa trên những quy định của pháp luật. Đồng thời ban hành quyết định về việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự liên quan đến hành vi đó. Thông qua bài viết sau đây, Luật Thịnh Trí xin gửi đến quý khách hàng những quy định quan trọng về khởi tố vụ án hình sự.
- Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, chỉ khi xác định có dấu hiệu tội phạm mới được khởi tố vụ án. Việc xác định các dấu hiệu tội phạm sẽ dựa trên những căn cứ sau đây:
- Các các nhân thực hiện việc tố giác;
- Dựa trên việc các cá nhân, tổ chức, cơ quan tin báo;
- Dựa trên những tin báo từ phương tiện thông tin đại chúng;
- Cơ quan nhà nước kiến nghị khởi tố;
- Trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm bởi cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
- Dựa trên sự tự thú của người phạm tội.
- Khi có một trong những căn cứ sau thì không được khởi tố vụ án hình sự:
- Không có sự việc phạm tội;
- Hành vi không cấu thành tội phạm;
- Người chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội;
- Người phạm tội đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực đối với hành vi phạm tội;
- Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự của người phạm tội đã hết;
- Tội phạm đã được đại xá;
- Người phạm tội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;
- Người bị hại hoặc người đại diện không yêu cầu khởi tố đối với tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 Bộ luật hình sự 2015.
- Đối với các vụ việc mà có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan điều tra quyết định khởi tố tất cả vụ án hình sự đó, trừ trường hợp sau:
- Hội đồng xét xử, Viện kiểm sát đang thụ lý và giải quyết vụ việc này.
- Vụ việc được tiến hành một số hoạt điều tra do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành.
- Trong trường hợp quy định tại Điều 164 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì việc khởi tố vụ án hình sự do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra ra quyết định.
- Trong những trường hợp sau đây thì viện kiểm sát ra quyết định khởi tố vụ án hình sự:
- Các tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố do Viện kiểm sát trực tiếp giải quyết;
- Hội đồng xét xử yêu cầu khởi tố;
- Dấu hiệu tội phạm được phát hiện trực tiếp bởi Viện kiểm sát;
- Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động, Cơ quan điều tra quyết định không khởi tố vụ án hình sự nhưng Viện kiểm sát đã hủy bỏ quyết định đó.
- Trong quá trình xét xử tại phiên tòa Hội đồng xét xử phát hiện có việc bỏ lọt tội phạm thì có thể ra quyết định khởi tố hoặc yêu cầu Viện kiểm sát khởi tố vụ án hình sự.
Quyết định khởi tố vụ án hình sự (ảnh minh họa)
- Trong quyết định khởi tố vụ án hình sự phải ghi rõ các nội dung sau:
- Căn cứ khởi tố vụ án hình sự.
- Khoản, Điều được áp dụng theo Bộ luật Hình sự 2015.
- Những nội dung được quy định tại khoản 2 Điều 132 Bộ luật Tố tụng hình sự.
- Viện kiểm sát phải gửi quyết định khởi tố vụ án hình sự (trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định) đến Cơ quan điều tra có thẩm quyền để tiến hành điều tra.
- Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Cơ quan điều tra trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự phải gửi kèm quyết định đó kèm tài liệu liên quan đến Viện kiểm sát có thẩm quyền để thực hiện kiểm sát việc khởi tố.
- Tòa án phải gửi quyết định khởi tố vụ án hình sự (trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định) kèm tài liệu liên quan đến Viện kiểm sát cùng cấp.
- Khi có căn cứ xác định tội phạm đã khởi tố không đúng với hành vi phạm tội xảy ra thì Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự. Trong trường hợp có căn cứ xác định còn tội phạm khác chưa bị khởi tố thì ra quyết định bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự.
- Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Cơ quan điều tra trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự phải gửi kèm quyết định đó kèm tài liệu liên quan đến Viện kiểm sát có thẩm quyền hoặc Viện kiểm sát cùng cấp có thẩm quyền để thực hiện kiểm sát việc khởi tố.
- Viện kiểm sát phải gửi quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự (trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định) cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.
- Người có quyền khởi tố vụ án hình sự ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự khi có một trong những căn cứ quy định tại Điều 157 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Trong trường hợp đã thực hiện khởi tố hình sự thì cần ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố. Bên cạnh đó, phải thông báo cho cá nhân, tổ chức, cơ quan đã báo tin, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố biết rõ lý do. Thực hiện việc chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết nếu xét thấy cần xử lý bằng biện pháp khác.
- Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự, quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố vụ án hình sự và những tài liệu liên quan phải gửi cho Viện kiểm sát có thẩm quyền hoặc Viện kiểm sát cùng cấp.
- Mặc dù cơ đã có quyết định không khởi tố vụ án hình sự nhưng cá nhân, tổ chức, cơ quan đã báo tin hoặc tố giác về tội phạm vẫn có quyền khiếu nại quyết định này. Theo đó, Chương XXXIII của Bộ luật Tố tụng 2015 quy định cụ thể về thẩm quyền và thủ tục giải quyết khiếu nại.
➤ Xem thêm:
➤ Khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại?
➤ Khởi tố, giải quyết vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại.
➤ Thời gian truy tố khi giải quyết vụ án hình sự là bao lâu?
➤ Quy định chung về thi hành án hình sự.
- Trên đây là nội dung Quy định về khởi tố vụ án hình sự mà Công ty Luật TNHH Thịnh Trí gửi đến bạn đọc. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ Hotline 1800 6365 để được tư vấn.
