NHỮNG QUY ĐỊNH CẦN BIẾT VỀ
KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ VÀ KHỞI TỐ BỊ CAN
TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH
1. Khái niệm khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can.
2. Căn cứ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can.
3. Nội dung trong quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can.
4. Thẩm quyền ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can.
Khởi tố bị can (ảnh minh họa)
Vẫn còn nhiều người đang nhầm lẫn giữa khởi tố vụ án hình sự và khởi tố bị can, không biết khi nào thì sẽ khởi tố vụ án hình sự và khi nào sẽ thực hiện khởi tố bị can. Thông qua bài viết này, Luật Thịnh Trí sẽ gửi đến quý khách hàng những quy định cần biết về khởi tố vụ án hình sự và khởi tố bị can.
- Khái niệm khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can được quy định như sau:
- Khởi tố vụ án hình sự là giai đoạn đầu tiên trong tố tụng hình sự mà trong đó cơ quan có thẩm quyền tiến hành việc xác định các dấu hiệu phạm tội dựa trên những quy định của pháp luật. Đồng thời ban hành quyết định về việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự liên quan đến hành vi đó.
- Khởi tố bị can là hoạt động điều tra khi có căn cứ xác định pháp nhân hoặc một người đã thực hiện hành vi phạm tội. Việc điều tra này được tiến hành bởi cơ quan có thẩm quyền.
- Khởi tố vụ án hình sự
- Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, chỉ khi xác định có dấu hiệu tội phạm mới được khởi tố vụ án. Việc xác định các dấu hiệu tội phạm sẽ dựa trên những căn cứ sau đây:
- Các các nhân thực hiện việc tố giác;
- Dựa trên việc các cá nhân, tổ chức, cơ quan tin báo;
- Dựa trên những tin báo từ phương tiện thông tin đại chúng;
- Cơ quan nhà nước kiến nghị khởi tố;
- Trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm bởi cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
- Dựa trên sự tự thú của người phạm tội.
- Ngoài ra, khi có một trong những căn cứ sau thì không được khởi tố vụ án hình sự:
- Không có sự việc phạm tội;
- Hành vi không cấu thành tội phạm;
- Người chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội;
- Người phạm tội đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực đối với hành vi phạm tội;
- Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự của người phạm tội đã hết;
- Tội phạm đã được đại xá;
- Người phạm tội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;
- Người bị hại hoặc người đại diện không yêu cầu khởi tố đối với tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 Bộ luật hình sự 2015.
- Khởi tố bị can
- Khởi tố bị can khi có căn cứ xác định pháp nhân hoặc một người đã thực hiện hành vi phạm tội theo quy định tại Bộ luật Hình sự.
Khởi tố vụ án hình sự
- Khởi tố vụ án hình sự
- Trong quyết định khởi tố vụ án hình sự phải ghi rõ các nội dung sau:
- Căn cứ khởi tố vụ án hình sự.
- Khoản, Điều được áp dụng theo Bộ luật Hình sự 2015.
- Những nội dung được quy định tại khoản 2 Điều 132 Bộ luật Tố tụng hình sự.
- Ngoài ra, Viện kiểm sát phải gửi quyết định khởi tố vụ án hình sự (trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định) đến Cơ quan điều tra có thẩm quyền để tiến hành điều tra.
- Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Cơ quan điều tra trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự phải gửi kèm quyết định đó kèm tài liệu liên quan đến Viện kiểm sát có thẩm quyền để thực hiện kiểm sát việc khởi tố.
- Tòa án phải gửi quyết định khởi tố vụ án hình sự (trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định) kèm tài liệu liên quan đến Viện kiểm sát cùng cấp.
- Khởi tố bị can
- Quyết định khởi tố bị can cần ghi rõ những nội dung sau:
- Địa điểm và thời gian ra quyết định khởi tố bị can
- Chức vụ và họ tên người ra quyết định khởi tố bị can.
- Những thông tin cá nhân của bị can gồm: họ tên, ngày, tháng, năm sinh, chỗ ở, giới tính, dân tộc, tôn giáo, nghề nghiệp của bị can;
- Theo quy định của Bộ luật Hình sự thì bị can bị khởi tố về tội gì, theo quy định tại khoản, điều nào;
- Địa điểm và thời gian phạm tội cùng với những tình tiết khác của tội phạm.
- Quyết định khởi tố bị can đối với trường hợp bị can bị khởi tố về nhiều tội khác nhau thì phải ghi rõ từng tội danh và khoản, điều của Bộ luật hình sự 2015 được áp dụng.
- Ngoài ra, Cơ quan điều tra phải gửi quyết định khởi tố bị can và tài liệu liên quan đến việc khởi tố (trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can) cho Viện kiểm sát cùng cấp để xét phê chuẩn. Viện kiểm sát phải đưa ra quyết định (trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can) về việc hủy bỏ quyết định khởi tố hoặc phê chuẩn quyết định khởi tố khởi can hoặc yêu cầu Cơ quan điều tra bổ sung tài liệu, chứng cứ để làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn.
- Viện kiểm sát phải ra quyết định (trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được tài liệu, chứng cứ bổ sung) về việc hủy bỏ quyết định hoặc phê chuẩn quyết định khởi tố bị can trong trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung tài liệu, chứng cứ.
- Trong trường hợp tội phạm chưa bị khởi tố mặc dù phát hiện người này đã thực hiện hành vi phạm tội thì Viện kiểm sát yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố đối với bị can này hoặc Viện kiểm sát đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện thì Viện kiểm sát có thể trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can.
- Kể từ khi ra quyết định khởi tố điều tra, trong thời hạn 24 giờ Viện kiểm sát phải gửi cho Cơ quan điều tra tiến hành điều tra.
- Khởi tố vụ án hình sự
- Đối với các vụ việc mà có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan điều tra quyết định khởi tố tất cả vụ án hình sự đó, trừ trường hợp sau:
- Hội đồng xét xử, Viện kiểm sát đang thụ lý và giải quyết vụ việc này.
- Vụ việc được tiến hành một số hoạt điều tra do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành.
- Trong trường hợp quy định tại Điều 164 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì việc khởi tố vụ án hình sự do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra ra quyết định.
- Trong những trường hợp sau đây thì viện kiểm sát ra quyết định khởi tố vụ án hình sự:
- Các tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố do Viện kiểm sát trực tiếp giải quyết;
- Hội đồng xét xử yêu cầu khởi tố;
- Dấu hiệu tội phạm được phát hiện trực tiếp bởi Viện kiểm sát;
- Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động, Cơ quan điều tra quyết định không khởi tố vụ án hình sự nhưng Viện kiểm sát đã hủy bỏ quyết định đó.
- Trong quá trình xét xử tại phiên tòa Hội đồng xét xử phát hiện có việc bỏ lọt tội phạm thì có thể ra quyết định khởi tố hoặc yêu cầu Viện kiểm sát khởi tố vụ án hình sự,
- Cơ quan có thẩm quyền khởi tố bị can bao gồm:
- Cơ quan điều tra;
- Viện kiểm sát;
➤ Xem thêm:
➤ Khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại?
➤ Khởi tố, giải quyết vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại.
➤ Thời gian truy tố khi giải quyết vụ án hình sự là bao lâu?
➤ Quy định chung về thi hành án hình sự.
- Trên đây là nội dung Những quy định cần biết về khởi tố vụ án hình sự và khởi tố bị can mà Công ty Luật TNHH Thịnh Trí gửi đến bạn đọc. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ Hotline 1800 6365 để được tư vấn.
