Cha cháu T nhiễm covid-19 đã mất trước đó, mẹ cháu T bị phơi nhiễm covid-19 từ cha cháu, vừa sinh cháu vài ngày thì mẹ cháu mất, bố mẹ cháu qua đời đột ngột không để lại di chúc, ông bà ngoại đã mất từ lâu, chỉ còn ông bà nội sống với cháu, bố mẹ cháu để lại căn nhà tại quận BT, nhà hiện đang cho thuê ổn định, theo quy định của pháp luật thì cá nhân/ tổ chức nào sẽ giám hộ

Câu hỏi:
  Cha cháu T nhiễm covid-19 đã mất trước đó, mẹ cháu T bị phơi nhiễm covid-19 từ cha cháu, vừa sinh cháu vài ngày thì mẹ cháu mất, bố mẹ cháu qua đời đột ngột không để lại di chúc, ông bà ngoại đã mất từ lâu, chỉ còn ông bà nội sống với cháu, bố mẹ cháu để lại căn nhà tại quận BT, nhà hiện đang cho thuê ổn định, theo quy định của pháp luật thì cá nhân/ tổ chức nào sẽ giám hộ nuôi dưỡng, chăm sóc cháu T đến 18 tuổi? Ai sẽ kế thừa quyền và nghĩa vụ với bên thuê? Quyền và nghĩa vụ đó được giải quyết như thế nào đến khi cháu đủ 18 tuổi?

Trả lời:
1. Về việc giám hộ cháu T :

- Căn cứ quy định pháp luật và căn cứ thông tin ông bà ngoại cháu T mất đã lâu, trong trường hợp cháu T không có anh chị là người thành niên và đủ điều kiện làm người giám hộ thì ông bà nội là người giám hộ của cháu T hoặc ông bà nội của cháu T có thể thỏa thuận cử ông nội hoặc bà nội làm người giám hộ cho cháu T theo quy định tại khoản 2, Điều 52 BLDS 2015 nếu ông bà nội cháu T đủ điều kiện được quy định tại Điều 49 BLDS 2015.

- Căn cứ khoản 3, Điều 46 BBLDS 2015 và Điều 21 Luật Hộ tịch 2014, việc giám hộ phải được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về hộ tịch. Trong trường hợp người giám hộ đương nhiên mà không đăng ký việc giám hộ thì vẫn phải thực hiện nghĩa vụ của người giám hộ.

- Trường hợp ông bà nội cháu T mất trước thời điểm cháu T đủ 18 tuổi thì việc giám hộ được thực hiện theo quy định pháp luật

2.  Về việc nuôi dưỡng, chăm sóc cháu T đến 18 tuổi :

Trên thực tế thì việc nuôi dưỡng, chăm sóc cháu T đến 18 tuổi có thể được nhiều tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện. Tuy nhiên, theo quy định pháp luật và về cơ bản thì người có đủ điều kiện nhận làm giám hộ cho cháu T là người có trách nhiệm chính trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc cháu T đến 18 tuổi. Theo đó, ông bà nội của cháu T có các quyền và nghĩa vụ cơ bản theo quy định pháp luật như sau:

- Chăm sóc, giáo dục cháu T.

- Sử dụng tài sản của cháu T để chăm sóc, chi dùng cho những nhu cầu thiết yếu của cháu T.

- Đại diện cho cháu T trong việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự và thực hiện các quyền khác theo quy định của pháp luật nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cháu T.

- Có trách nhiệm quản lý tài sản của cháu T như tài sản của chính mình; được thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản của cháu T vì lợi ích của cháu T.

- Việc bán, trao đổi, cho thuê, cho mượn, cho vay, cầm cố, thế chấp, đặt cọc và giao dịch dân sự khác đối với tài sản có giá trị lớn của cháu T phải được sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ.

- Không được đem tài sản của cháu T tặng cho người khác. Các giao dịch dân sự giữa ông bà nội cháu T với cháu T có liên quan đến tài sản của cháu T đều vô hiệu, trừ trường hợp giao dịch được thực hiện vì lợi ích của cháu T và có sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ.

- Được thanh toán các chi phí hợp lý cho việc quản lý tài sản của cháu T.

3. Về việc kế thừa hợp đồng cho thuê nhà và thừa kế di sản do cha mẹ cháu T để lại :

Lợi ích tiếp tục phát sinh từ hợp đồng cho thuê nhà và tài sản là căn nhà đều là di sản thừa kế do cha mẹ của cháu T để lại (di sản thừa kế). Căn cứ quy định pháp luật, căn cứ thông tin ông bà ngoại cháu T chết đã lâu (chết trước cha mẹ cháu T) và cha mẹ cháu T chết không để lại di chúc. Như vậy, di sản thừa kế được chia theo pháp luật cho hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Trong trường hợp này, di sản thừa kế được chia như sau :

• 1. Đối với di sản của cha cháu T :
  •   Vì cha cháu T chết trước ông bà nội và mẹ của cháu T. Do đó, di sản thừa kế của cha cháu T là 1/2 (hoặc được tính theo tỷ lệ 5/10) giá trị tài sản nêu trên. Hàng thừa kế thứ nhất của cha cháu T có 04 người, gồm :
  • - Ông nội của cháu T : Là cha ruột của cha cháu T, còn sống tại thời điểm cha cháu T chết
  • - Bà nội của cháu T : Là mẹ ruột của cha cháu T, còn sống tại thời điểm cha cháu T chết
  • - Mẹ của cháu T : Là vợ của cha cháu T, còn sống tại thời điểm cha cháu T chết
  • - Cháu T : Là con ruột của cha cháu T, sinh ra và còn sống sau thời điểm cha cháu T chết (thời điểm mở thừa kế) nhưng cháu T đã thành thai trước khi cha cháu T (người để lại di sản) chết.
  •   Như vậy, tính đến thời điểm cha cháu T chết thì tỷ lệ sở hữu di sản thừa kế của cha cháu T của mỗi người ở trên được tính hưởng như sau :
  • 
•  
• 2. Đối với di sản của mẹ cháu T :
  •   Vì ông bà ngoại và cha cháu T chết trước mẹ của cháu T. Do đó, di sản thừa kế của mẹ cháu T là 5/8 giá trị tài sản nêu trên được chia cho hàng thừa kế thứ nhất của mẹ cháu T chỉ có 01 người là cháu T, cháu T là con ruột của mẹ cháu T, còn sống tại thời điểm mẹ cháu T chết.
  •   Như vậy, tính đến thời điểm mẹ cháu T chết thì tỷ lệ sở hữu di sản thừa kế của cha mẹ cháu T của mỗi người ở trên được tính hưởng như sau :
  • 
  • - Ông bà nội là người giám hộ của cháu T, ông bà có trách nhiệm quản lý phần tài sản của cháu T, ông bà có trách nhiệm nuôi dưỡng cháu T và thực hiện các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định pháp luật cho đến khi cháu T đủ 18 tuổi hoặc đến thời điểm ông bà nội cháu T chết.
  • - Trường hợp đến khi cháu T đủ 18 tuổi mà ông bà nội còn sống thì ông bà và cháu T có thể tiến hành việc thỏa thuận phân tài sản là di sản nêu trên theo quy định pháp luật, với điều kiện tài sản còn tồn tại tại thời điểm phân chia.